SQL Server’ın Open lisanslama modelinde lisanslanmasının 2 çeşit yöntemi mevcuttur. Bunlar Server+CAL ve CORE Lisanslama Modelleridir.
Server + CAL Lisanslama modeli
Server + CAL Lisanslama modelinde her Fiziksel sunucu için Server lisansı alınması gerekmektedir. Bu lisanslamada Sunucu işlemci çekirdeği ya da sunucu fiziksel işlemci sayısı önemli değildir.
Server + CAL Lisanslama modelinde SQL sunucuya bağlanacak her User(Kullanıcı) ya da Device(Cihaz) lisanslama modeline uygun bir şekilde CAL lisansı ile lisanslanmalıdır. Eğer User ya da Device sayısı bilinemiyor ya da sayılamıyor ise Core lisans alınması gerekmektedir. Web sitesi ya da E-commerce benzeri projelerde web server aracılığı ile SQL’e bağlanan kullanıcı sayısı yüksek olduğu için Core lisans tercih edilmelidir.
Server Core Lisanslama modeli
Bu lisanslama tipinde, fiziksel ya da sanal sunucuda çalışan Core sayısına göre lisanslama yapılır. Fiziksel Sunucu üzerinde kaç core var ise ya da sanallaştırma yaptığınız sunucu kaç core ise, buna uygun bir lisans satın alaiblirsiniz.
Core + CAL lisanslama modelinde SQL Serverların Cluster özelliği iki şekilde yapılabilir. Bunlar lisans seçenekleri aşağıdaki gibidir;
Aktif – Aktif lisanslama
Minimum 2 adet SQL server’ın birbirleri ile senkron ya da asenkron olarak bağlı olduğu ve tüm serverların üzerine birincil SQL server olarak istemcilerin(client’ların) bağlandığı, sorgu yaptığı ya da Rapor çekildiği sistem biçimidir. Bu tür lisanslamada SQL Serverların tamamının Enterprise olarak lisanslanması gerekmektedir. Bununla birlikte ilk sunucu için SA alınması da berlitmek gerekiyor.
Aktif – Pasif lisanslama
Minimum 2 adet SQL Server’ın birbirleri ile senkron ya da asenkron olarak bağlı olduğu ve yalnızca 1 SQL server’ın istemcilere birincil server olarak tanımlandığı, istemcilerin yalnızca birinci server’a bağlandığı, sorgu yaptığı, rapor çektiği, vs. sistem biçimidir. Bu tür lisanslamada ikinci server yalnızca yedekleme amaçlı kullanılır ve yalnızca olası bir felaket durumunda aktif hale getirilir. Bu tür lisanslamada SQL Serverların yalnızca aktif olan versiyonu Software Assurance (SA) ile lisanslanmalıdır.
Core Lisanslama modelinde dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıdaki gibidir;
- SQL Server Core lisanslamasında SQL Server ürününün üzerine kurulduğu işletim sisteminin tüm işlemci çekirdekleri lisanslanmak zorundadır.
- Örnek-1: iki işlemcili toplamda 20 İşlemci çekirdeğine sahip bir fiziksel makinede sanallaştırma yapılmadan işletim sistemi kurulup üzerinde SQL Server kurulumu yapılacak ise 20 çekirdeğin tamamının lisanslanması gerekmektedir.
- Örnek-2: iki işlemcili toplamda 20 işlemci çekirdeğine sahip bir fiziksel makinede sanallaştırma yapılarak oluşturulan 10 çekirdekli bir sanal makinenin üzerinde bir SQL server kurulumu yapılacak ise 10 işlemci çekirdeğinin lisanslanması gerekmektedir.
- Bir adet SQL Server Core lisansı 2 adet işlemci çekirdeğini(Core) lisanslar. Örneğin, yukarıdaki “Örnek-1” içerisindeki Server içerisinde 20 Çekirdek olduğu için 10 adet SQL Server lisansı alınması gerekmektedir.
- SQL Server herhangi bir şekilde Web üzerinden internet ortamına dağıtılacak ise Core bazlı lisanslama yapılması gerekmektedir.
- SQL Serverların Cluster özelliği iki şekilde yapılabilir. Bunlar aşağıdaki gibidir;
SQL Serverların versiyonları arasında bazı farklılıklar mevcuttur. Bu farklılıklardan en önemlisi işlemci çekirdeği sayısıdır. SQL Server Standard versiyonunun bir işletim sisteminde desteklediği maksimum çekirdek sayısı 16’dır. SQL Server’ın üzerinde çalışacağı işletim sisteminde 16 işlemci çekirdeğinden fazla işlemci çekirdeği var ise Enterprise sürümü ile lisanslanması gerekmektedir.
Failover Cluster Lisans Senaryosu
Genellikle en çok karıştırılan lisans senaryosu bu olsa gerek. Aşağıdaki tabloda olduğu gibi sadece aktif sunucu için SQL standar + SA satın alarak Passive HA ve secondary DR sunucuları için ek bir lisans ihtiyacı olmadan kullanabilirsiniz.
SQL Server Fiziksel Host Lisanslama modeli
Eğer biz fiziksel sunucunuz bulunuyorsa, SQL Server Enterprise lisansı ile fiziksel sunucunuza ait tüm core’ları lisanslayarak içerisinde sınırsız sanallaştırma yapabilirzini.
Bunun dışındaki sürümlerin arasındaki farklılıkları aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.
SQL Server 2022 Sürüm karşılaştırmalarını aşağıdaki tabloda detaylı olarak görüntüleyebilirsiniz.
SQL Server high availability için tercih edilmesi gereken linsans modelini aşağıdaki özellikler tablosundan seçebilirsiniz.
SQL Server Reporting Services ile ilgili Feature’ları aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz.
| Feature name | Enterprise | Standard | Web | Express with Advanced Services | Developer |
| Mobile reports and analytics | Yes | Yes | |||
| Supported catalog database SQL Server edition | Standard or higher | Standard or higher | Web | Express | Standard or higher |
| Supported data source SQL Server edition | All SQL Server editions | All SQL Server editions | Web | Express | All SQL Server editions |
| Report server | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Report designer | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Report designer web portal | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Role-based security | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Export to Excel, PowerPoint, Word, PDF, and images | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Enhanced gauges and charting | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Pin report items to Power BI dashboards | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Custom authentication | Yes | Yes | Yes | Yes | |
| Report as data feeds | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Model support | Yes | Yes | Yes | Yes | |
| Create custom roles for role-based security | Yes | Yes | Yes | ||
| Model item security | Yes | Yes | Yes | ||
| Infinite click through | Yes | Yes | Yes | ||
| Shared-component library | Yes | Yes | Yes | ||
| Email and file share subscriptions and scheduling | Yes | Yes | Yes | ||
| Report history, execution snapshots, and caching | Yes | Yes | Yes | ||
| SharePoint integration2 | Yes | Yes | Yes | ||
| Remote and non-SQL data source support1 | Yes | Yes | Yes | ||
| Data source, delivery, and rendering and RDCE extensibility | Yes | Yes | Yes | ||
| Custom branding | Yes | Yes | |||
| Data-driven report subscription | Yes | Yes | |||
| Scale-out deployment (web farms) | Yes | Yes | |||
| Alerting2 (SSRS 2016) | Yes | Yes | |||
| Power view2 (SSRS 2016) | Yes | Yes | |||
| Comments3 | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
High availability Özellikleri
| Feature | Enterprise | Standard | Web | Express with Advanced Services | Express |
|---|---|---|---|---|---|
| Server core support 1 |  | | | | |
| Log shipping | | | |  | |
| Database mirroring | | Yes 2 | Yes 3 | Yes 3 | Yes 3 |
| Backup compression | | | | | |
| Database snapshot | | | | | |
| Always On failover cluster instances 4 | | | | | |
| Always On availability groups 5 | | | | | |
| Basic availability groups 6 | | | | | |
| Automatic read write connection rerouting | | | | | |
| Online page and file restore | | | | | |
| Online index create and rebuild | | | | | |
| Resumable online index rebuilds | | | | | |
| Online schema change | | | | | |
| Fast recovery | | | | | |
| Accelerated database recovery | | | | | |
| Mirrored backups | | | | | |
| Hot add memory and CPU | | | | | |
| Database recovery advisor | | | | | |
| Encrypted backup | | | | | |
| Hybrid backup to Microsoft Azure (backup to URL) | | | | | |
| Cluster-less availability group 5,6 | | | | | |
| Failover servers for disaster recovery 7 | | | | | |
| Failover servers for high availability 7 | | | | | |
| Failover servers for disaster recovery in Azure 7 | | | | | |
SQL Server Sürüm özellikleri:
Enterprise: Tüm özellikleri üzerinde bulunduran sürümdür.Görev açısından kritik veritabanı iş zekası ve gelişmiş analitik iş yükleri için kapsamlı veri merkezi yetenekleri sunar.Kurumsal kullanım için hazırlanmıştır.Core bazlı lisanslanır, sınırsız kullanıcı desteği vardır.İşletim sisteminin desteklediği işlemci ve ram’in hepsini kullanabilir, işlemci ve ram kullanımında herhangi bir kısıtlama yoktur.Maksimum veritabanı boyutu olarak 524 PB desteklemektedir.
Standard: Standart veritabanı işlevleri için kullanabileceğiniz versiyonudur.Görev açısından kritik olmayan iş yükleri için minimum IT kaynağıyla temel veri yönetimi ve iş zekası yetenekleri sağlar.Departmanların ve küçük kuruluşların uygulamalarını kullanım için hazırlanmıştır.Core bazlı lisanslanır.Kullanıcı başına SQL User CAL lisansı almanız gerekiyor.Fiziksel ve sanal ortamlarda maksimum 4 soket veya 24 fiziksel veya sanal çekirdek kullanılabilir. Sanal ortamlarda, sanal makinanın Cpu’larını bu yapılandırmaya göre ayarlamak önemlidir, aksi takdirde sql server sanal cpu’ları tam olarak kullanamaz.Maksimum ram olarak 128 GB , veritabanı boyutu olarak 524 PB desteklemektedir.
Web: Küçükten büyüğe Web sahipleri için ölçeklenebilirlik, uygun fiyat ve yönetilebilirlik özellikleri sağlamaktadır.Web hosting ve providerlar için düşük maliyetli bir seçenektir.Web sürümü yalnızca üçüncü taraf barındırma hizmeti sağlayıcıları tarafından kullanılabilir.Fiziksel ve sanal ortamlarda maksimum 4 soket veya 24 fiziksel veya sanal çekirdek kullanılabilir. Maksimum ram olarak 64 GB , veritabanı boyutu olarak 524 PB desteklemektedir.
Developer: Enterprise sürümündeki gibi tüm özellikler, bu sürümde mevcuttur fakat yasal olarak ticari olarak kullanılamaz.DBA ve yazılımcıların uygulamaları kullanması yerine geliştirme ve test sistemi olarak kullanım için bu sürüm sunulmuştur.İşletim sisteminin desteklediği işlemci ve ram’in hepsini kullanabilir, işlemci ve ram kullanımında herhangi bir kısıtlama yoktur.Maksimum veritabanı boyutu olarak 524 PB desteklemektedir.Ücretsizdir.
Express: Masaüstü ve küçük sunucu veri odaklı uygulamaları öğrenmek ve oluşturmak için idealdir. İstemci uygulamaları oluşturan bağımsız yazılım satıcıları, geliştiriciler ve hobiler için en iyi seçimdir. Daha gelişmiş veritabanı özelliklerine ihtiyacınız varsa, SQL Server Express sorunsuz bir şekilde SQL Server’ın diğer üst sürümlerine yükseltilebilir. Fiziksel ve sanal ortamlarda maksimum 1 soket veya 4 fiziksel veya sanal çekirdek kullanılabilir. Maksimum ram olarak 4 GB , veritabanı boyutu olarak 10 GB desteklemektedir.Ücretsizdir.
Özet:
- SQL server hem fiziksel hem sanal sunucu olarak lisanslanıyor.
- SQL server standart direkt sanal makinanın core sayısına göre lisanslama yapılabiliyor (Minimum 4 core kuralı mevcut)
- SQL server standart için maksimum core lisans sayısı 16 core. 16 core üzerisi için SQL Enterprise lisans alınması gerekiyor.
- SQL server fiziksel sunucu Enterprise ile lisanslanması durumunda, kaç core lisanslandıysa fiziksel sunucu altında lisanslanan core kadar sanal sunucu oluşturabilirler.
- SQL server CAL lisans için, kullanıcı başına SAL alınması gerekiyor. Ekstra SQL server std için lisansına ihtiyaç yok.
Son olarak SQL server Datashet dosyasını linkten download edebilirsiniz.
Detaylı 2022 SQL server karşılaştırma tablosu için: https://learn.microsoft.com/en-us/sql/sql-server/editions-and-components-of-sql-server-2022?view=sql-server-ver16
selam
CAL lisanslama için sorum su
3 vardiya var aynı pc kullanlıyor CAL lisanslamada active session olarak mı saymalıyım yoksa active olsun olmasın her kullanıcı 1 CAL olarak mı saymalıyım
merhabalar
her pc bir cal lisans gerektirir.